بِسمِ ربِّ الحُسَین
وَ اِنَّ اللهَ ربّی و رَبُّکُم فَاعبُدوهُ هذا صِراطٌ مُستَقیمٌ (مریم 36)
کنگره عظیم اربعین برپا شد و دوستداران حق از نقاط دور و نزدیک، خود را به این اجتماع عظیم انسانی رساندند. خیل آنانی که حضور فیزیکی شان مقدر نشده بود و با پای دل مسافر اربعین شدند را هم باید به عداد حاضرین در این کنگره اضافه کرد؛ که خوش گفت حافظ «گرچه دوریم به یاد تو قدح می گیریم / بُعد منزل نبود در سفر روحانی»


جنبش اجتماعی 

در طول تاریخ و نیز جامعه امروز بشری آنجا که پای مساله و حق مهمی در میان باشد، ایجاد اجتماع و مطالبه حق از ابزارهای اجتماعی و سیاسی موثر است. بنابراین هرچقدر این اجتماع انسانی وسیع تر باشد، مساله کانونی، مهم تر و نتیجه ی مطالبه، موثر تر خواهد افتاد. اجتماع مردم در برگزاری رویدادهایی همچون انتخابات، راهپیمایی، تظاهرات و سایر اجتماعات انسانی در اقصی نقاط جهان از این قبیل اند.
با این مقدمه، نگاه به آنچه هرساله در ایام اربعین سید و سالار شهیدان رخ می دهد، قابل توجه است. نقطه کانونی این اجتماع عظیم چیست؟ کدام مساله مهم و حق از سوی اجتماع کنندگان مورد مطالبه است؟ نتیجه این اجتماع بین‏المللی، دستیابی به چه دستاوردی است؟ نقش دولت ها به عنوان قدرت های سیاسی مسلط در این جریان چگونه است؟

آزادمنشی اسلامی
پاسخ به این سوالات حتما مداقه و وسعت نظری بیش از این را می طلبد، اما باید گفت، نقطه کانونی اجتماع گسترده اربعین، حریت و آزادمنشی اسلامی است که در منش و روش زندگی و حتی مرگ پسر دختر پیغمبر آخرالزمان جاری و ساری گشته و طالبان حق، آن را در این وجود مبارک و مقدس یافته اند.
داستان جذبه روحانی و انسانی سیدالشهدا و یاران شهیدش را به کرات شنیده ایم. خانواده وهب نصرانی، زهیر عثمانی مسلک و حتی کسانی که اگرچه به عمل، حسین را یاری نکردند اما مانند عبیدالله بن حر جُعفی، محبت حسین را در دل خود از دست ندادند و از ناکرده خود پشیمان و تواب شدند.

امروز مساله اجتماع کنندگان اربعین، حریت و آزادگی است. گو اینکه مشاهده می کنیم افرادی از اقطار عالم و با مذاهب و مشارب و حتی ادیان مختلف خود را به این اجتماع عظیم ایمانی می رسانند و بستری که توسط دین خاتم یعنی اسلام گسترده شده و حسین علیه السلام در کانون آن قرار دارد را بستری محیا و ظرفیتی سازنده برای نیل به هدف والای خویش می یابند.
مهمترین دستاورد اجتماع بین المللی بی نظیری که چندین سال است در عراق به اوج رسیده، بسط صلح طلبی و محبت در سایه دین مبین اسلام است. اینست مفهوم «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا ﴿فتح ۲۹﴾
«محمد (ص) فرستاده خداست; و كسانى كه با او هستند در برابر كفار سرسخت و شديد، و در ميان خود مهربانند; پيوسته آنها را در حال ركوع و سجود مى‏بينى در حالى كه همواره فضل خدا و رضاى او را مى‏طلبند; نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمايان است; اين توصيف آنان در تورات و توصيف آنان در انجيل است، همانند زراعتى كه جوانه‏هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته تا محكم شده و بر پاى خود ايستاده است و بقدرى نمو و رشد كرده كه زارعان را به شگفتى وامى‏دارد; اين براى آن است كه كافران را به خشم آورد (ولى) كسانى از آنها را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته‏انجام داده‏اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظيمى داده است.»(فتح 29)

تا این جای بحث به سوالات مطروحه درخصوص اجتماع عظیم اربعین پاسخ داده شد. در ادامه بطور کوتاه به مولفه های سیاسی موجود در این کنگره عظیم اشاره می شود.

صلح و محبت
اما نقش دولت ها؛ در این خصوص باید گفت اجتماع عظیم اربعین بزرگترین اجتماع مسالمت آمیز جهان است که قدرت سیاسی حاکم در سرزمینی که این رخداد در آن جاری می شود، نه تنها نگرانی از ضعیف شدن خود در برابر راهپیمایی میلیون ها انسان ندارد، بلکه تقویت این امر را کاملا در جهت قویت بنیه اجتماعی و سیاسی خویش می یابد. سایر دولت هایی که مردمشان به منظور شرکت در راهپیمایی و اجتماع اربعین از کشور خارج می شوند نیز هیچ نگرانی در خصوص بازگشت آنان نخواهند داشت. عکس این مساله، نگرانی کشورهای صادر کننده نیروی انسانی به سرزمین های تحت اشغال دولت خودخوانده داعش است که بازگشت این افراد به کشورهای خود را یک بحران تلقی خواهند کرد. همچنین نگرانی زایدالوصف دولت خودکامه عربستان سعودی از حریت زائران مسلمان بیت الله الحرام و نحوه تعامل منفی با اجتماع عظیم حجاج از مثال های دیگری در این خصوص است.

آزادی سازنده
و اما نقش آزادی و آزادگی؛ این نکته قابل کتمان نیست که از زمان روی کار آمدن ساز و کارهای مردم سالارانه در جابجایی قدرت سیاسی و حکمرانی در عراق، پیاده روی و اجتماع اربعین نیز قوت روزافزونی یافته است. اگر بگوییم این از مراتب و نتایج اعمال آزادی در جوامع است، حرف نادرستی نگفته ایم. نقطه مهم جریان انسانی و ایمانی کنگره عظیم اربعین، آزادی نهفته در این حرکت است.
آزادی موهبت و نعمتی بزرگی است که خدای رحمان به ما بندگان ارزانی داشته؛ او را سپاس می گوییم و خود را پاسدار این نعمت قرار خواهیم داد. والحمدلله رب العالمین.

محمد شیرازی زاده گروه سیاسی "عقل سرخ"تهران ۳۰ آبان ۹۵/ بیستم صفرالمظفر ۱۴۳۸