دوران غیبت سخت ترین روزگار برای جامعه شیعه بوده و هست . دورانی که ارتباط شیعه با امامش قطع می شود . اساسا رکن اصلی دین در تفکر شیعی امام است و دوران غیبت یعنی اینکه جامعه شیعی از رکن اصلی خویش دور افتاده. هرچند غیبت برای معتقدین به دوازده امام ،امتحان سختی بود و هست اما در زمان غیبت فتنه های گوناگونی نیز اتفاق می افتد که این سختی را دو چندان نموده است؛ چرا که یافتن راه حق در میان این فتنه ها امری دشوار است. دوران غیبت دوران سخت شیعه امام حسن عسکری علیه السلام که امام یازدهم شیعیان است آخرین امام از ائمه حاضر می باشد و با شهادت آن امام بزرگ زمان حضور پایان یافته و دوران غیبت آغاز می شود. آن امام همام نیز این خبر را به شیعیان داه است که زمان غیبت بسیار طولانی خواهد بود. آنقدر طولانی که بسیاری از این امتحان موفق بیرون نخواهند آمد و وجود امام دوازدهم را منکر خواهند شد. زمان غیبت زمانی است که تشخیص حق از باطل امری بسیار مشکل خواهد بود؛ چراکه شیعه از منابع علم الهی خود یعنی ائمه اطهار جدا مانده است. از این رو روایات بسیاری از حضرت امام حسن عسکری ناظر به دوران غیبت است. علامات مومن از جمله روایت شریفه بسیار مشهور امام حسن عسکری علیه السلام که علامات مومن را پنج چیز شمرده است. در زمان غیبت و تاریکی فتنه های آن هرکس می خواهد ببیند که از مسیر منحرف شده یا نشده باید ملاکی برای این سنجش داشته باشد. امام حسن عسکری پنج علامت برای کسی که هنوز قلبش از مسیر حق منحرف نشده است بیان داشته. کسی که همه این پنج علامت در او جمع باشد یعنی نشانه های ایمان را دارد و این پنج نشانه؛ علامت حیات قلب معنوی هر مومنی است. اگر این پنج نشانه موجود نباشد یعنی حیات معنوی قلب؛ دچار مشکل شده است و تا وقتی که زمان هست باید نسبت به احیای این قلب کوشید و ایمان را در آن قلب زنده ساخت. پنج چیز از نشانه های مومن است انگشتر عقیق را به دست راست کردن، بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در نماز، زیارت اربعین، پنجاه رکعت نماز در شبانه روز و تعفیر بر خاک. معنای این علامات چیست؟ علاماتی که امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند بسیار در خور توجه هستند که ارتباط این علائم به ایمان چگونه است؟ شاید ارتباط پنجاه و یک رکعت نماز و سجده کردن بر خاک واضح باشد چرا که این دو عمل خضوع و نهایت خشوع در برابر حضرت خالق متعال است، اما انگشتر به دست راست نمودن یا زیارت اربعین چه ارتباطی با نشانه ایمان دارد؟ نگاه تاریخی به علامات مومن توجه با صبغه تاریخی به دست نمودن انگشتر به دست راست و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم ما را بدانجا می رساند که امام علیه السلام در قالب این دو نشانه نکته ای بسیار مهم را اشاره کرده اند. از آنجا که انگشتر دست راست کردن و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم سنت رسول اکرم است و طبیعتا سنت امیر المومنین علیهما السلام نیز می باشد کسانی که در چهره نفاق با پیامبر مبارزه می کردند و در سقیفه حق امیر المومنین را غصب کردند برای محو نمودن نام پیامبر و امیر المومنین علی علیه السلام دست به ایجاد تحریف و بدعت در دین نمودند. یکی از کار های بسیار مهم این گروه این بود که سنت انگشتر دست راست نمودن را تغییر دادند و آن را به دست چپ نمودند و بسم الله الرحمن الرحیم را از نماز به غیر از سوره حمد حذف نموده و در اول نماز نیز آن را آهسته تلفظ نمودند. هر چند علی الظاهر اصل دین و تظاهر به دین را داشتند و نماز می گزاردند و برای استحباب انگشتر به دست می نمودند، اما مذهبی را درست نمودند که مخالفت با سنت پیامبر اعظم و دشمنی با اهل بیت ایشان رکن رکین این دین داری بود . از این رو تظاهرات دینی که در آیین سقیفه ای ایشان موجود بود کنه آن مخالفت با پیامبر خدا بود . این گونه بود که انگشتر به دست چپ نمودن شعار سقیفه اییان شد و آهسته بسم الله گفتن در نماز آیین معاویه تباران گشت. امام حسن عسکری علیه السلام این دو را علامت مومن می داند . یعنی مومن باید در ظاهر عملش آنچه را که اسلام امویان دین می داند مخالف آن را نشانه ایمان بداند . اگر امویان آهسته گفتن بسم الله را دین داری می داند بلند گفتن آن در این روایت شریف علامت ایمان است. دوران غیبت زمان فتنه است واضح است که در زمان غیبت، فتنه هایی رخ خواهد داد که در این فتنه ها مرز بندی بین اسلام اموی با اسلامی نبوی که تنها مظهر آن امیر المومنین علی بن ابی طالب علیه السلام است از وضوح برخوردار نخواهد ماند . از اینرو امام حسن عسکری با آموزش برائت عملی به شیعیان در زمان غیبت می آموزد که مرز ایمان کجا است؟ و آنجایی که ایشان از دائره ایمان خارج می شوند کجا است؟ گویی یکی از مهم ترین فتنه های آخر الزمان کم رنگ شدن این مرز می باشد. در این میان زیارت اربعین که نشانه مومن قرار داده شده است از ویژگی مهمی برخوردار شده است. زیارت اربعین گنجینه معرف شیعه زیارت اربعین که از نظر حجمی زیارتی مختصر و کوتاه است نیز توسط امام حسن عسکری علیه السلام از نشانه های مومن، معرفی شده است . دقت در این زیارت نیز به این نکته مهم راهنمایی می کند. زیارت اربعین اعتقاد قلبی شیعیان را بیان می دارد. به بیانی دیگر زیارت اربعین آن چیز هایی که هر مومنی باید قلبا بدانها معتقد باشد تا در زمره مومنینی در آید را بیان می دارد. هر چیزی که در زمان غیبت اعتقاد به آن ممکن است در میان جوامع ایمانی سست و کم رنگ شود. خواندن این زیارت یعنی مرور نمودن آن معتقداتی که هر شیعه ای باید تا زمان ظهور با خود همراه داشته باشد و خواندن زیارت اربعین در حقیقت تجدید عهد است . عهدی که در عالم ذر شیعیان با امام خویش بسته اند . عهدی که باید تا زمان ظهور شیعیان بر آن باقی بمانند. معارف زیارت اربعین در دوران تاریک غیبت باید چراغ راه شیعیان باشد. در ابتدای این زیارت مقامات بلند امام حسین علیه السلام را یاد آور شده و زائر به آن اقرار می نماید. این معارف دقیقا همان چیزهایی است که توسط سقیفه پایمال شد و همان حقی است که غصب شد و زائر در این فراز ها به این مقامات برای امام حسین علیه السلام اقرار می دارد وزیارت اربعین علامت مومن است یعنی اینکه آنکسی که این معارف در قلب او نیست داخل در دایره ایمان نمی باشد. شهادت به مطالبی مهم در مفاد زیارت اربعین آمده است . از جمله شهادت به این مطلب که: « ...وَ مَنَحَ‏ النُّصْحَ‏ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلَالَةِ ....»؛ گواهی می دهیم که حضرت سید الشهدا بی دریغ خیرخواهی کرد و خون قلب خویش را بذل نمود برای اینکه عباد حق تعالی را از جهالت و حیرت گمراهی نجات دهد. آیا رسول خدا امت را از حیرت گمراهی و تاریکی جهالت نجات نداد ؟ اگر بگوییم که نجات نداد که این با اعتقاد به نبی بودند ایشان در تضاد است و اگر بگوییم نجات داد که دیگر چرا امام حسین علیه السلام باید خون قلب شریفش را در راه هدایت و دوری از جهالت عباد خداوند بذل نماید؟ به اختصار باید گفت که رسول الله مردم را از تاریکی بت پرستی نجات داد و هدایت به سمت خدا پرستی نمود و بت های درون کعبه را شکست. اما عده ای بت پرستی را به شکلی نوین وارد بازار نمودند و این بت پرستی جدید اگر انحرافش بیشتر از بت پرستی جاهلیت نبود کم تر از آن نیز نبود. نشانه های بت پرستی آن قدر در میان مردم آشکار شده بود و در اعماق جان ایشان رسوخ نموده بود که هنگامی که امام حسین علیه السلام در کربلا از ایشان می پرسد که گناه من چیست که به قتل من کمر همت بسته ایید؟ در جواب می گویند گناهی نداری و تو را نمی کشیم مگر به خاطر بغض و کینه نسبت به پدرت !! این سخن یعنی رسوخ کردن سرطان در اعماق وجود جامعه ای که بر طبل پیروی از رسول خدا می کوبید ولی در تنور بغض نسبت به جان پیامبر می سوخت. لذا باید خون امام حسین علیه السلام بر خاک تفدیده کربلا به زمین بریزد تا خون اباعبدالله الحسین علیه السلام بجوشد و بت پرستی نوین را باطل اعلان نماید تا اینکه عباد خداوند از گمراهی و حیرت نجات یابند . امام حسن عسکری علیه السلام این زیارت را از نشانه های مومن بیان داشته است؛ چرا که تا زمان ظهور حضرت مهدی فتنه ای شیعیان را تهدید می کند و در جهالت و حیرت گمراهی فرو خواهد برد و این فتنه هر چه که هست از سقیفه نشأت می گیرد و تا زمان ظهور امام زمان ادامه خواهد یافت تا اینکه حضرتش چشم فتنه را از جا در بیاورد و اساس فتنه را از جهان بر طرف سازد، اما اگر کسی می خواهد در این فتنه‌ها ثابت قدم باشد باید مانوس زیارت اربعین باشد تا وجودش و قلبش به نسیم های آلوده ای فکری و اعتقادی آلوده و ملوث نشود؛ لذا زیارت اربعین از علامات مومن است. ................................. منبع: خبرگزاری دانشجو